Alfons S.

Alfons S. urodził się 5 grudnia 1919 r. w Dortmund w Niemczech, w polskiej rodzinie. W latach dwudziestych przybył do Polski i zamieszkał w Grudziądzu. Interesował się lotnictwem, w 1932 r. ukończył kurs LOPP. Jesienią 1938 r. zgłosił się na ochotnika do Wojska Polskiego i trafił do 4 pułku lotniczego w Toruniu. Po ukończeniu w pułku kursu rekruckiego 9 stycznia 1939 r. został skierowany na kurs pomocników rusznikarzy. 12 kwietnia ukończył go i przydzielony został do eskadry szkolnej 4 pułku. Od 1 lipca służył w 41 eskadrze liniowej, wyposażonej w lekkie jednosilnikowe bombowce P.23 "Karaś". Jego losy w czasie kampanii wrześniowej były związane z tą jednostką tylko do pewnego momentu. O ile większość personelu 41 eskadry dotarła do granicy rumuńskiej i przekroczyła ją, o tyle S. w nieznanych okolicznościach trafił do niemieckiej niewoli. Trzymany był m.in. w obozie utworzonym w grudziądzkiej Twierdzy (Feste Courbiere). Jako osoba "pochodzenia niemieckiego" ("Deutschstämiger"; chodziło wyłącznie o miejsce urodzenia - Dortmund) już 9 października 1939 r. został zwolniony do domu, otrzymał za to nakaz regularnego meldowania się u odpowiednich służb niemieckich. Podjął pracę jako fotograf.

W czasie okupacji niemieckiej (Pomorze wcielono do III Rzeszy) przyjął volkslistę (zapewne III grupa) i w drugiej połowie 1943 r. został powołany do Wehrmachtu. Trafił do 208 zapasowego batalionu pionierów pancernych (Reserve-Panzer-Pionier-Bataillon 208) w miejscowości Rathenow na zachód od Berlina. W jednostce uzyskał przeszkolenie saperskie z naciskiem na współpracę z jednostkami czołgów. Służąc w Rathenow uprawiał boks (trenowany już wcześniej, w cywilu). Za sukcesy sportowe otrzymał Brązową Odznakę Sportową Rzeszy Niemieckiej (Deutsches Reichssportabzeichen in Bronze).

Po ukończeniu szkolenia rekruckiego, na początku 1944 r. został przydzielony do nieznanej jednostki stacjonującej na terenie Danii. W lipcu 1944 r. przeniesiono go do kompanii pionierów pancernych 102 Brygady Pancernej (Panzer-Pionier-Kompanie, Panzer-Brigade 102). Z jednostką tą uczestniczył w sierpniowych kontratakach Niemców na pozycje Armii Czerwonej między Bugiem a Narwią, a następnie walczył na linii Narwi między Ostrołęką i Łomżą. W kolejnych tygodniach, aż do końca pierwszej dekady września, w tych samych rejonach brygada zwalczała próby rosyjskiego przebicia się, ponosząc dotkliwe straty. Okres do końca września 1944 r. był za to spokojniejszy. Alfons S. przydzielony został wówczas jako tłumacz niemieckiego oficera, który zajmował się kierowaniem polskimi robotnikami przymusowymi.

11 października 1944 r. brygada S. została przydzielona jako wsparcie do 25 Dywizji Pancernej walczącej na wschód od Mławy, gdzie wzięła udział w ciężkich walkach przeciwko sowieckim oddziałom pancernym i zmechanizowanym. Krótko po dojściu na ten odcinek frontu S. został ciężko ranny i trafił do szpitala polowego nr 134 (Feldlazarett 134) w Przesnyszu. Zmarł w lazarecie 13 października, niecały miesiąc przed 25 urodzinami. Dosłużył się stopnia Gefreitera, za służbę w niemieckim mundurze został odznaczony Czarną Odznaką za Rany (Verwundetenabzeichen in Schwarz) oraz Panzerkampfabzeichen in Bronze (Brązową Odznaką za Walkę Pancerną). Pochowany został na niemieckim cmentarzu wojennym w Mławce, zaledwie 120 kilometrów od swojego domu.

Wojciech Zmyślony

Źródła:

• zbiory własne
• archiwum Volksbund Deutsche Kriegsgräberfürsorge e.V.