Leon Szczukowski

Leon Szczukowski urodził się 2 września 1913 r. we wsi Pieniążkowo koło Nowego na Kociewiu (rodzice Konrad i Faustyna z domu Wąsik). W rodzinnej miejscowości uczęszczał do szkoły powszechnej, po ukończeniu której dzięki finansowej pomocy księdza rozpoczął naukę w Colegium Marianum w Pelplinie - prywatnym gimnazjum Stolicy Biskupiej typu klasycznego. Po ukończeniu ośmiu klas wiosną 1934 r. uzyskał świadectwo dojrzałości. W maju tego samego roku stanął przed komisją poborową w Grudziądzu, która nadała mu kategorię "C", w związku z czym nie musiał odbywać zasadniczej służby wojskowej (kategoria ta, obecnie nieistniejąca, przed wojną oznaczała "zdolny do służby z ograniczeniami").

Po maturze przeprowadził się do Starogardu Gdańskiego i znalazł zatrudnienie jako pracownik umysłowy, pomocnik biurowy jednego z tamtejszych urzędów. Na stanowisku tym pozostał do końca 1942 r. Nie brał udziału w wojnie w 1939 r., a po wcieleniu do III Rzeszy Pomorza najprawdopodobniej podpisał volkslistę, podobnie jak prawie wszyscy Polacy z tych terenów otrzymując III grupę.

20 października 1942 r. został wcielony do Wehrmachtu. Służbę rozpoczął od przeszkolenia rekruckiego w 9 batalionie zapasowo-szkolnym cyklistów w Fürstenwalde w Brandenburgii (Radfahr-Ersatz- und Ausbildungs- Abteilung 9). Następnie służył w 318 batalionie zapasowym grenadierów (Grenadier-Ersatz-Bataillon 318), stacjonującym koło La Rochelle we Francji. 24 października 1943 r. przeniesiony został do dywizjonu artylerii przeciwlotniczej przy Głównym Dowództwie "Zachód" (Heeres-Flak-Artillerie-Abteilung Oberbefehlshaber West). Z jednostką tą stacjonował początkowo także we Francji i służył w obsłudze działa kal. 88 mm jako ładowniczy. Po inwazji alianckiej w Normandii w czerwcu 1944 r. wraz z przesuwaniem się linii frontu Szczukowski ze swoim oddziałem wycofywał się na wschód. Około lutego 1945 r. przeniesiono go do 416 baterii 310 dywizjonu artylerii przeciwlotniczej wojsk lądowych (Heeres-Flak-Artillerie-Abteilung 310, Batterie 416), wyposażonej w działa 20 mm.

28 marca 1945 r. w pobliżu miejscowości Altenstadt w zachodniej Bawarii został wzięty do niewoli przez oddziały brytyjskiej 2 Armii. Posiadał wówczas stopień Gefreitera. Trafił początkowo do obozu jenieckiego, a pod koniec kwietnia 1945 r. do obozu przejściowego dla Polaków-byłych żołnierzy Wehrmachtu w Polkemmet koło Whitburn w Szkocji. Zgłosił się do służby w Polskich Siłach Zbrojnych, w ich szeregi został wcielony 8 maja 1945 r. w Komendzie Uzupełnień nr 1. Z uwagi na przedwojenne wykształcenie średnie dostał przydział do Szkoły Podchorążych Artylerii w Centrum Wyszkolenia Artylerii w Cowdenbeath. Służbę tam rozpoczął 15 maja 1945 r., jednak nie ukończył kursu, gdyż szybko zameldował chęć powrotu do kraju. Od 3 października 1945 r. przebywał w obozie repatriacyjnym. Do Polski przybył drogą morską 6 stycznia 1946 r. Zdemobilizował się w stopniu starszego szeregowego.

Po powrocie do Starogardu znalazł zatrudnienie jako księgowy w Szpitalu dla Nerwowo i Psychicznie Chorych w Kocborowie. Na początku 1955 r. przeprowadził się do Gdańska i podjął pracę na podobnym stanowisku w mieszczącej się na Srebrzysku filii starogardzkiego szpitala psychiatrycznego. Na emeryturę przeszedł dopiero w latach osiemdziesiątych, jednakże nadal na pół etatu dorabiał na swym dawnym stanowisku.

Leon Szczukowski zmarł w Gdańsku po ciężkiej chorobie 10 czerwca 1992 r., miał 78 lat. Spoczął na Cmentarzu Łostowickim w Gdańsku. Był żonaty z Martą z domu Krużewską, miał dwójkę dzieci.

Wojciech Zmyślony

Źródła:

• przebieg służby z Deutsche Dienststelle (WASt)
  
• przebieg służby z archiwum Ministry of Defence
  
• zbiory rodzinne